Lewicowo.pl – Portal poświęcony polskiej lewicy demokratycznej, patriotycznej i niekomunistycznej

Logo Lewicowo

Sprawozdanie z prac Czerwonego Harcerstwa T.U.R.

[1938]

Sprawozdanie z działalności Czerwonego Harcerstwa Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego jako naszej sekcji obejmuje czas od września 1936 roku do sierpnia 1938 roku.

12-lecie działalności. W okresie sprawozdawczym minęło 10 lat istnienia Czerwonego Harcerstwa T.U.R. (1926-1936). W jubileuszowym roku (grudzień 1936 roku) kierownictwo harcerskie urządziło nie tylko obchody 10-lecia organizacji, lecz zastanawiało się również nad ogólnym dorobkiem wychowawczym i organizacyjnym Czerwonego Harcerstwa Nietrudno było stwierdzić duży wzrost organizacji zarówno co do ilości ośrodków, jak i polepszenia metod pracy, a co za tym idzie, pogłębienia wpływu na wychowanków.

Miarą rozwoju Czerwonego Harcerstwa może być ubiegłe dwulecie. Wbrew wzrastającym przeciwnościom ze strony burżuazji, a głównie kleru, zaznaczył się w tym okresie dalszy wyraźny postęp Czerwonego Harcerstwa, świadczący o rozmachu ideowym, ofiarności przewodników i potrzebie społecznej istnienia tego typu organizacji wychowawczej wśród klasy robotniczej. Silny rozwój jest widoczny w ożywieniu szeregu ośrodków do niedawna słabo pracujących, dalej w bardzo dobrym stanie prac hufców w ośrodkach przemysłowych, np. w Zagłębiu [Dąbrowskim] i w Łodzi. Nie widziało się dotychczas tak szerokiej i tak sprawnej akcji obozowej Czerwonego Harcerstwa, jak w okresie sprawozdawczym, wyrażającej się liczbą 16 dużych obozów stałych, zorganizowanych przez poszczególne hufce z udziałem 800 dzieci, i takiego ożywienia umysłowego, które daje się zauważyć w licznych kursach i wydawnictwach drukowanych oraz do druku przygotowanych. Czasopismo czerwono-harcerskie „Gromada” mimo licznych przeszkód wychodzi już dziewiąty rok, a w roku ostatnim zwiększyło znacznie swój format i nakład oraz ożywiło swą treść (Międzynarodówka Wychowania Socjalistycznego uważa „Gromadę” za jedno z najlepszych pism socjalistyczno-wychowawczych). Trzeba również dodać, że w ostatnim dwuleciu Czerwone Harcerstwo T.U.R. prowadziło żywą, braterską korespondencję z podobnymi organizacjami za granicą i z Międzynarodówką Wychowania Socjalistycznego. Ogólny postęp zaznaczył się również we wzroście umiejętności techniczno-harcerskich.

A wszystko to odbywa się w zgodzie i w ścisłej współpracy z ruchem robotniczym, którego część oświatową i kulturalno-wychowawczą prowadzi Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego.

W pracy swojej Czerwone Harcerstwo spotykało się i coraz powszechniej spotyka się z gorącą sympatią świata pracy, szczególnie zaś zorganizowanego w Towarzystwie Uniwersytetu Robotniczego, w związkach zawodowych robotniczych, pracowniczych, spółdzielczych i sportowych.

Na podkreślenie zasługuje również zjawisko, które w momencie obchodzenia 12-lecia można było zauważyć. Jest nim mianowicie wychowanie kadry kierowników, tkwiących w Czerwonym Harcerstwie od pierwszych jego chwil i przybyłych do organizacji w wieku dziecięcym.

Śmiało można powiedzieć, że Czerwone Harcerstwo okres 12-letni istnienia wypełniło rzetelną, planową i twórczą pracą w dziedzinie socjalistycznego wychowania dzieci robotniczych.

Stan organizacyjny wynosi 121 gromad w 60 ośrodkach z ilością 3227 harcerzy. Niezależnie od gromad w kraju, sekretariat utrzymuje kontakt z gromadami Czerwonego Harcerstwa T.U.R. we Francji.

Zebrań plenarnych Rady Głównej odbyło się 4, posiedzeń Komitetu Wykonawczego 21, oraz jedna konferencja delegatów gromad (zjazd krajowy).

Wydano 12 okólników, listów wpłynęło 827, wysłano 904.

Kontakt ze środowiskami harcerskimi odbywa się w drodze okólników, korespondencji i objazdów.

W okresie sprawozdawczym zwizytowano następujące ośrodki: Wilno, Łódź (dwukrotnie), Piotrków, Borysław, Schodnica, Drohobycz, Legionowo, Lwów, Żyrardów, Sosnowiec (dwukrotnie), Mińsk, Wołomin, Kraków, Radom, Pruszków. Ponadto członkowie Rady Głównej, tow. K. Szymański, wizytował okręg Zagłębia Dąbrowskiego i tow. B. Niederhoffer okręg lwowski.

Z druków organizacyjnych sprzedano:

legitymacji 4270 sztuk znaczków płatnych 15776 znaczków metalowych 277 znaczków 10-lecia 632

Jeżeli chodzi o kontakt z Międzynarodówką Wychowania Socjalistycznego, którego Czerwone Harcerstwo jest członkiem, to wyraża się on w ożywionej korespondencji, prenumeracie pisma instruktorskiego „Helfer”, otrzymywaniu biuletynu prasowego Międzynarodówki.

Z organizacjami czerwonego harcerstwa Francji, Belgii, Holandii, Danii i Czechosłowacji wymieniamy stale czasopisma harcerskie, z których nieraz tłumaczymy artykuły do „Gromady” i „Instruktora”.

Na ożywienie naszych stosunków z zagranicą miały pewien wpływ dwa fakty: pobyt delegata Międzynarodówki Wychowania Socjalistycznego tow. Willi Hocke w Warszawie i odwiedziny jednego z członków Rady Głównej u przewodniczącego Międzynarodówki, tow. Kurta Loewensteina.

Akcja wydawnicza

Pomimo trudności finansowych, Rada Główna wydaje nadal (dziewiąty rok) miesięcznik czerwono-harcerski „Gromada”, w nakładzie około 1800 egz.

Poza tym przystąpiono w roku 1938 do wydawania pisma instruktorskiego (na powielaczu) pn. „Instruktor”, którego każdy numer poświęcony jest specjalnemu zagadnieniu. I taki ukazały się już numery:

•    styczeń 1938 r. – „Zastęp czerwono-harcerski” •    luty    1938 – „Obozy” •    marzec 1938 – „Akademie, uroczystości i przedstawienia” •    kwiecień 1938 – „Wychowanie w Czerwonym Harcerstwie” •    maj 1938 – „Wycieczki”

Wydano drukiem:

broszurę „Dziesięć lat Czerwonego Harcerstwa” w nakładzie 1000 egz., pocztówkę ze znaczkiem Czerwonego Sokoła, formularz sprawozdawczy dla gromad i hufców, nowe legitymacje dla czerwonych harcerzy w nakładzie 4000 egz., nowe legitymacje dla Czerwonych Sokołów w nakładzie 1000 egz., ulotkę 1-majową na dz. 1 maja 1937 r., znaczki metalowe 10-lecia w nakładzie 1000 egz.

Akcja obozowa

Od roku 1935 obozy są organizowane przez poszczególne ośrodki wbrew poprzednim zwyczajom, gdy Rada Główna organizowała corocznie obóz centralny (największy w roku 1934 na 180 osób – ostatni centralny).

Dotychczasowe doświadczenie wykazało, że obozy okręgowe zdolne są akcją swą objąć większe gromady dzieci robotniczych, aniżeli obozy centralne.

W okresie sprawozdawczym odbyły się następujące obozy:

Pomoc Rady Głównej wyrażała się we współpracy przy układaniu planów pracy na poszczególnych obozach, zasiłkach pieniężnych i wizytacjach.

Koszty obozów w roku 1937 przedstawiają się przeciętnie następująco:

Kosztów obozów z r. 1938 podać nie możemy wobec zakończenia ich w końcu lipca r.b. względnie jeszcze trwania niektórych (w sierpniu br.).

Akcja instrukcyjna

Jednym z najważniejszych zagadnień 10-letniej działalności Czerwonego Harcerstwa było szkolenie coraz to nowych kadr kierowników zastępów i gromad. W ostatnim dwuleciu wobec rozwoju organizacyjnego i zwiększonych potrzeb akcję tę, prowadzoną poprzednio przez centralę, przejęły poszczególne hufce.

I tak kursy instrukcyjne organizowały następujące ośrodki: Kraków, Lwów, Łódź, Piotrków, Poznań, Warszawa i Zagłębie.

Obozy wszystkich hufców realizują również szkolenie przez organizowanie w ich ramach specjalnych kursów. Specjalnie instrukcyjny charakter posiadały obozy hufca krakowskiego i zagłębiowskiego w r. 1937 oraz hufca zagłębiowskiego w r. 1938.

Działalność instrukcyjna Rady Głównej w ostatnim roku przejawia się w wydawaniu miesięcznika „Instruktor” oraz w zamierzonym kursie korespondencyjnym.

„Gromada”

Mimo trudności finansowych i braku współpracowników, „Gromada” wychodzi stale w nakładzie 1800 egz.

W okresie sprawozdawczym format „Gromady” został powiększony o 1/3 w stosunku do poprzedniego. Ponadto wobec zwiększonego ożywienia powstała konieczność urozmaicenia treści i zmiany szaty graficznej.

Sprawy finansowe

Praca Rady Głównej nad gromadzeniem funduszów postępowała równolegle w dwóch kierunkach: zwiększeniu dochodów stałych i doraźnych zbiórek na obozy:

a) dochody stałe oparte na wykupywanych przez środowiska harcerskie znaczkach i legitymacjach. Fundusze te zużytkowane były na bieżące potrzeby administracyjne.

b) fundusze na obozy zbierane były raz do roku w drodze subwencji bratnich organizacji oraz zbiórki wśród sympatyków. Corocznie Rada Główna wysyła około 2500 listów.

W ostatnim roku z wydatną pomocą finansową pośpieszyły związki zawodowe. W myśl uchwały Kongresu związków zawodowych, Komisja Centralna Związków Zawodowych w porozumieniu z Zarządem Głównym T.U.R. i Radą Główną Czerwonego Harcerstwa ustaliła z największymi związkami zawodowymi jednorazowe zasiłki tych związków na cele obozów Czerwonego Harcerstwa. Akcja ta przyniosła około 1500 złotych, zamiast preliminowanych 2400 zł.

Z akcji 10-lecia

Doceniając ważność momentu obchodu 10-letniej rocznicy istnienia Czerwonego Harcerstwa T.U.R., Rada Główna, poza wydaniem drukiem broszury i znaczka, urządziła w Warszawie specjalny wieczór jubileuszowy z udziałem przedstawicieli T.U.R., założycieli Czerwonego Harcerstwa, delegatów z prowincji i starszych harcerzy z Warszawy.

Uroczyste zbiórki i akademie zorganizowały prawie wszystkie ośrodki. Ponadto wydano specjalny numer „Gromady”.

Udział w ruchu robotniczym był taki sam jak w latach ubiegłych, a współpraca ścisła. Toteż poza udziałem we wszelkich akademiach naszego ruchu socjalistycznego, specjalnie baczną uwagę zwrócono na świętowanie 1 Maja. Czerwone Harcerstwo wzięło również udział w zlocie młodzieży socjalistycznej w Warszawie we wrześniu 1937 r.

Bolesne straty

Czerwone Harcerstwo w okresie sprawozdawczym poniosło dotkliwe straty przez śmierć kilku ofiarnych współpracowników.

Od pracy w ruchu socjalistycznym odeszli na zawsze jedni z najczynniejszych i najbardziej oddanych Czerwonemu Harcerstwu towarzysze.

Zmarli: tow. Mieczysław Gajewski – członek Rady Głównej Czerwonego Harcerstwa, A. Olenkiewicz – hufcowy Hufca Cz. H. we Lwowie, W. Gawlikowski – b. członek Rady Hufca Warszawskiego Cz. H., E. Bauer – b. członek Rady Hufca Piotrkowskiego.

Powyższe sprawozdanie zamieszczamy za książką „Rozwój TUR. Sprawozdanie Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego za okres od 1 stycznia 1936 do 1 sierpnia 1938 r.”, Nakładem Zarządu Głównego TUR, Warszawa 1938. Od tamtej pory tekst nie był wznawiany, ze zbiorów Remigiusza Okraski, poprawiono pisownię wedle obecnych reguł.

 

Na podobne tematy publikowaliśmy już teksty:

↑ Wróć na górę