Lewicowo.pl – Portal poświęcony polskiej lewicy demokratycznej, patriotycznej i niekomunistycznej

Logo Lewicowo

Uchwały konferencji mieszkaniowej robotniczych działaczy zawodowych, spółdzielczych i samorządowych, zwołanej przez Komisję Centralną Związków Zawodowych w dn. 20 marca 1927 r.

Uchwała I W sprawie określenia minimum mieszkaniowego

Dotychczasowy sposób zamieszkania klasy robotniczej w Polsce i ogólne warunki gospodarcze kraju nie pozwalają na to, by w szybkim czasie każdy robotnik otrzymał odpowiadające potrzebom rodziny kilkupokojowe mieszkanie, zaopatrzone we wszystkie kulturalne udogodnienia.

Nie zrzekając się prawa do żądania, zgodnie z postulatami międzynarodowymi, 4-izbowego mieszkania dla rodziny robotniczej, konferencja robotniczych działaczy mieszkaniowych uznaje konieczność czasowego pogodzenia się z mieszkaniem mniejszym, które jednak w żadnym razie dla rodziny nie może być mieszkaniem jednoizbowym. Mieszkanie powinno być dostatecznie naświetlone, dwustronnie przewietrzane, z własnym, odpowiednio urządzonym ustępem, zaopatrzone w wodę.

Mieszkania w domach robotniczych powinny mieć dostateczne pomieszczenia dla użytku wspólnego (sale jadalne, zebrań, ochrony, pralnie, kąpiele) oraz ogród; mieszkania w domach jednorodzinnych – ogródki własne.

 

Uchwała II W sprawie polityki mieszkaniowej klasy robotniczej

 

Klęska mieszkaniowa, będąca rezultatem produkcji mieszkań obliczonej na zysk, całym swoim ciężarem spada na barki warstw robotniczych, które żyją w niesłychanie ciasnych, pozbawionych wszelkich urządzeń higienicznych, przeważnie jednoizbowych mieszkaniach. Warunki zamieszkania klasy robotniczej w Polsce są znacznie poniżej minimum niezbędnego dla fizycznego i moralnego ich zdrowia, przyczyniając się do rozpowszechniania charłactwa, gruźlicy i innych chorób, są przyczyną osłabienia siły wytwórczej i zwiększenia nieprodukcyjnych wydatków społeczeństwa.

Poprawa tych warunków jest możliwa tylko przez rozwinięcie wydatnej akcji budowlanej, mającej charakter planowy i ciągły. Akcja ta niezbędną jest również dla przeciwdziałania bezrobociu, gdyż jedynie ona, niezależnie od chwilowych koniunktur, przyczynić się może do stałego ożywienia głównych gałęzi przemysłu.

Akcja budowlana musi mieć na celu stworzenie jak największej ilości małych mieszkań, odpowiadających zasadniczym wymogom higieny i wygody. Budowa wyłącznie tego rodzaju mieszkań, których koszt wynajmu nie będzie przekraczać możliwości płatniczych warstwy robotniczej, gwarantuje najbardziej celowe i pożyteczne zużytkowanie, z natury rzeczy ograniczonych, środków finansowych.

Dotychczasowa akcja budowlana, prowadzona przez Państwo lub przy pomocy Państwa, przez osoby i spółki prywatne oraz spółdzielnie budowlane – miała na celu prawie wyłącznie dostarczanie mieszkań warstwom zamożniejszym. Akcja ta, prowadzona bezplanowo i nieracjonalnie, powoduje niesłychane marnotrawstwo szczupłych funduszów, przeznaczonych na ruch budowlany i nie przyczynia się niczym do poprawy ciężkich warunków mieszkaniowych najszerszych warstw ludności kraju.

Czynnikami wykonawczymi akcji budowlanej powinny być samorządy miejskie i spółdzielnie mieszkaniowe o nieograniczonej liczbie członków, względnie inne instytucje nieobliczone na zysk. Akcja musi wykluczać wszelką spekulację przy ustawowym określeniu maksimum komornego, które może być pobierane w domach zbudowanych z pomocą środków publicznych. Do Rządu należy troska o zapewnianie środków pieniężnych, skoordynowanie akcji i ułożenie ogólnego planu w czasie i przestrzeni przy powołaniu do udziału w tej pracy przedstawicieli organizacji robotniczych.

Środki do rozwinięcia akcji winny być, zgodnie z ustawą o rozbudowie miast, dostarczane drogą pożyczek, których oprocentowanie wraz z amortyzacją nie może przekraczać 2-2,75%, gdyż inaczej koszt mieszkania będzie wyższy od możności płatniczej robotnika.

Różnica między istotnym kosztem oprocentowania pożyczek a procentami płatnymi przez instytucje budujące małe mieszkania powinna być pokryta ze środków otrzymanych ze zwiększonych stosownie do potrzeb podatków od placów niezabudowanych, od nieruchomości oraz postępowego podatku od lokali.

Do czasu opracowania ogólnego planu budownictwa mieszkaniowego i zapewnienia ścisłego jej wykonania, niezbędne jest wstrzymanie wszelkich zarządzeń, które by uniemożliwiały na czas dłuższy urzeczywistnienie powyżej zakreślonych zasad.

Robotnicza Konferencja Mieszkaniowa domaga się od Rządu:

  1. Niezwłocznego zadekretowania znowelizowanej Ustawy o Rozbudowie Miast.

  2. Jak najszybszego wydania rozporządzenia wykonawczego, które by ustaliło wysokość pobieranego procentu od pożyczek na budowę mieszkań dwuizbowych – 1%, na budowę mieszkań trzyizbowych – 2%, na budowę mieszkań czteroizbowych – 3%.

  3. Wydania rozporządzenia wykonawczego, które by określiło warunki wynajmu mieszkań wybudowanych z funduszów publicznych i ograniczyło na przyszłość udzielanie pożyczek z funduszu rozbudowy miast lub korzystających z dopłat do tego funduszu, wyłącznie gminom, spółdzielniom mieszkaniowym o nieograniczonej liczbie członków i instytucjom społecznym nieobliczonym na zysk.

  4. Przeprowadzenia ustawy mającej na celu stworzenie dostatecznych środków dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego:

a) drogą przeznaczenia rokrocznie w budżecie Państwa odpowiedniej dotacji na budowę domów mieszkalnych,

b) drogą opodatkowania właścicieli placów i nieruchomości,

c) przekształcenia podatku lokatorskiego w bardziej wydajny podatek silnie postępowy, który by obciążył lokale większe przy zupełnym zwolnieniu jednoizbowych mieszkań robotniczych,

d) przeznaczenia wszystkich wpływów z podatku lokatorskiego na budownictwo mieszkaniowe.

e) natychmiastowe wstrzymanie dalszych podwyżek komornego.

  1. Usprawnienia i potanienia finansowania budownictwa przez decentralizację instytucji udzielających kredytów.

  2. Przygotowania terenów budowlanych pod masową zabudowę znormalizowanych mieszkań robotniczych.

  3. Przeznaczenia na likwidację dotychczasowej akcji budowlanej, nie odpowiadającej tym warunkom, nie więcej nad 1/3 funduszów asygnowanych na budownictwo mieszkaniowe.

  4. Natychmiastowego wstrzymania udzielania wszelkiego rodzaju krótkoterminowych gwarancji, pożyczek w listach zastawnych itp. na budowę nowych mieszkań ponad 3 izby, o ile na kredyty, zaciągnięte dzięki tym gwarancjom, ma być rozciągnięte prawo korzystania z dopłat z państwowego funduszu rozbudowy miast.

  5. Umożliwienie Państwowej Radzie Rozbudowy Miast stałego czuwania nad ujednostajnieniem i planowością akcji budownictwa mieszkaniowego w całym kraju i wydania w tym celu rozporządzenia wykonawczego do Ustawy o Rozbudowie Miast, określającego zakres uprawnień Państwowej Rady Rozbudowy Miast.

Konferencja wzywa miejscowe Rady Związków Zawodowych do zajęcia się akcją budownictwa mieszkań robotniczych przez:

  1. Powołanie do życia specjalnych Komisji Mieszkaniowych przy Radach Związków Zawodowych.

  2. Prowadzenie energicznej akcji, mającej na celu uruchomianie budownictwa mieszkaniowego przez gminy.

  3. Organizowanie robotniczych spółdzielni mieszkaniowych o nieograniczonej liczbie członków, budujących domy pozostające własnością społeczną.

  4. Zapewnienie organizacjom robotniczym reprezentacji w Komitetach Rozbudowy i przeprowadzenie w Komitetach Rozbudowy wyłuszczonych wyżej postulatów.

Konferencja stwierdza, że wszystkie robotnicze spółdzielnie mieszkaniowe winny zgłosić swe przystąpienie do Związku Spółdzielni Spożywców Rzeczypospolitej Polskiej.

Powyższe dokumenty przedrukowujemy za „Sprawozdanie Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej za rok 1927”, Wydawnictwo WSM, Warszawa luty 1928. Od tamtej pory prawdopodobnie nie były wznawiane, ze zbiorów Remigiusza Okraski, poprawiono pisownię wedle obecnych reguł.

Warto przeczytać także:

↑ Wróć na górę