Rewolucja Demokratyczna. Uchwała I Krajowej Konferencji PPS
[1988]
Kryzys ideologii odzwierciedla bezsilność tradycyjnych opcji politycznych wobec irracjonalnego i odczłowieczonego modelu rozwoju. Współczesny kapitalizm, przezwyciężając kolejne bariery wzrostu uczynił rozwój gospodarczy celem samym w sobie. Człowiek stał się ciężarem, a nie podmiotem w toku kolejnej przemiany technologicznej. Coraz większa część młodych ludzi płaci za nią cenę bezrobocia i ubóstwa. Zjawiska te w połączeniu z informacyjnym i kulturalnym ubezwłasnowolnieniem społeczeństw, prowadzą do alienacji, rasizmu i szowinizmu.
W krajach tzw. Trzeciego Świata – krajach kapitalizmu zależnego – społeczne koszty opisanego modelu rozwoju są nieporównanie wyższe. Gospodarcza niesamodzielność jest źródłem politycznej podległości, gdzie alternatywą staje się albo autorytarna dyktatura, albo stalinizacja.
Ludobójstwo, apatia społeczna i krach gospodarczy to rachunek rządów komunistycznych. Poststalinowski totalitaryzm poszukuje nowych form przetrwania. Procesy wolnorynkowe, przy zachowaniu władzy nomenklatury, służą utrwaleniu i pogłębieniu mechanizmu wyzysku i dominacji. Narasta konflikt między rządzącą elitą i warstwami bogacącymi się pod jej kuratelą a pracującą większością. Wszechobecne państwo, które pośredniczy we wszystkich stosunkach społecznych, stara się utrzymać inicjatywę w procesie zmian. Wbrew nadziejom niektórych środowisk opiniotwórczych, odgórne reformy nie odmienią społecznych konsekwencji totalitaryzmu. Społeczeństwo pragnie samodzielnie reformować, a nie być reformowane.
Socjaliści na całym świecie walczą o to, by praca stała się wyzwoleniem od biedy, dominacji i wyobcowania. Z doświadczeń ruchu robotniczego wynika, że przejmowanie warsztatów pracy, wyłanianie politycznej reprezentacji społeczeństwa, zbliża nas do wielosektorowego systemu gospodarczego z istnieniem zabezpieczeń społecznych w oparciu o redystrybucję dochodu narodowego. W warunkach dominującego w Polsce sektora państwowego zarządzanego przez komunistyczną nomenklaturę, konieczne jest jego odpolitycznienie poprzez odsunięcie PZPR od polityki gospodarczej i kadrowej. Zakłady pracy powinny być zarządzane przez załogę i odpowiedzialną przed nią kadrę kierowniczą. Alternatywa ustrojowa, jaka powstaje w tym procesie, otwiera przed cywilizacją inny horyzont. Tworzy nowy kształt samorządności i demokracji. Pozwala emancypującemu się społeczeństwu na uzyskanie podmiotowości kulturowej i informacyjnej. Tworzy szansę na uwolnienie się spod kontroli kompleksu wojskowo-przemysłowego, na przywrócenie zakłóconej równowagi między człowiekiem a przyrodą. Obecny kryzys w ruchu socjalistycznym przezwyciężyć można poprzez zarysowanie perspektywy ustrojowej wspólnej dla społeczeństw żyjących w różnych systemach zależności i dominacji. Wymaga to wyobraźni i odwagi politycznej.
Polscy robotnicy przełamali monopol informacyjny i organizacyjny państwa. Nadszedł czas przełomu. W czasie strajków okupacyjnych rodzi się świadomość, że pracownicy stają się faktycznymi gospodarzami swoich zakładów. Obok świadomości związkowej pojawia się potrzeba politycznego działania. Dynamika tego ruchu napotyka na opór poststalinowskiego totalitaryzmu. Niereformowalność systemu sprawia, że jedyną szansą ludzi pracy staje się alternatywa władzy. Jej funkcją jest uspołecznienie państwa. Przejęcie władzy gospodarczej w zakładach przez załogi oraz wyłonienie demokratycznej reprezentacji społeczeństwa. Wspólnota wytwórców i obywateli.
Sierpień ’80, Braszow, Karabach, Jastrzębie to elementy tego samego zjawiska, dokonującej się na naszych oczach rewolucji demokratycznej – wyjścia z systemu totalitarnego ku demokracji politycznej, uspołecznieniu gospodarki i niepodległości.
Zniesienie totalitaryzmu może nastąpić tylko oddolnie z woli załóg poprzez samodzielny ruch robotników i pracowników zorganizowanych w swoich zakładach pracy do świadomego i celowego działania. Polska Partia Socjalistyczna bierze czynny udział w budowaniu alternatywy władzy, w dążeniu do emancypacji polskiego społeczeństwa.
W tym celu uważamy za niezbędne podjęcie działań w następującej kolejności:
Umocnienie i rozwój NSZZ „Solidarność” na szczeblu zakładowym, regionalnym i krajowym.
Przejmowanie inicjatywy w zarządzaniu przez rady pracownicze i walka o nowy kształt samorządu.
Tworzenie pionowych i poziomych porozumień samorządowych.
Wyłonienie samorządowej reprezentacji pracowników na poziomie ogólnopolskim – do Izby Samorządowej w Sejmie.
Podjęcie kampanii na rzecz demokratycznej ordynacji wyborczej, do Sejmu i rad narodowych.
Walka o demilitaryzację kraju.
Wszystko to jest procesem upodmiotowienia społeczeństwa i prowadzi do Wolnej i Niepodległej Polski.
I Krajowa Konferencja Polskiej Partii Socjalistycznej
Warszawa, dnia 22 października 1988 roku
Niniejszy tekst był stanowiskiem programowym przyjętym na zorganizowanej konspiracyjnie I Krajowej Konferencji PPS w Warszawie 22 października 1988 r. W Konferencji wzięło udział 35 osób z Warszawy, Lublina, Gdańska, Wrocławia, Opola, Płocka i Krakowa. Tekst został opublikowany w piśmie „Robotnik – centralne pismo PPS” nr 138 z 15 listopada 1988 r. Na potrzeby Lewicowo.pl przygotował Cezary Miżejewski.