Partia Robotnicza "Solidarność"
Program i odezwa Partii Robotniczej „Solidarność”
[1883]
Program
Partia Robotnicza „Solidarność” dąży do zupełnego wyzwolenia klasy robotniczej spod ekonomicznego, społeczno-politycznego i moralnego ucisku; potrójny ten ucisk zniesiony zostanie, gdy:Ziemia, fabryki i wszelkie narzędzia pracy staną się wspólną własnością ogółu robotników i praca najemna zastąpioną zostanie przez pracę zbiorową, zorganizowaną w stowarzyszenia robotnicze.
Samorząd polityczny oparty zostanie na bezpośrednim, powszechnym głosowaniu, zupełnej swobodzie słowa, druku, zgromadzeń i stowarzyszeń, równouprawnieniu wszystkich obywateli bez różnicy płci, stanu, narodowości i wyznania.
Oświata wolna od wszelkich przesądów stanie się dostępną dla wszystkich członków społeczeństwa.
Urzeczywistnienie tego celu wymaga przygotowawczej pracy, dążącej do zorganizowania wszystkich robotników w kraju naszym, tak miejskich, jak i wiejskich, w jedną partię:
świadomą swych klasowych dążności,
gotową do walki z tym wszystkim, co stoi na przeszkodzie jej wyzwoleniu.
Opierając swą działalność: 1) na solidarności (zgodności) interesów wszystkich robotników bez różnicy płci, wyznania i narodowości; 2) na odrębności interesów uciemiężonej klasy robotniczej i ich niezbędnym antagonizmie (przeciwieństwie) z interesami klas uprzywilejowanych – Partia jak najenergiczniej zwalczać będzie te kierunki, które dążyć będą do zatarcia w robotnikach świadomości ich klasowej odrębności i międzynarodowej solidarności, oraz do rozbudzenia w nich religijnych lub narodowościowych nienawiści.
Stojąc na gruncie stosunków ekonomicznych, Partia Robotnicza „Solidarność” działalność swą przejawiać będzie:
w uświadamianiu klasy robotniczej, obznajamianiu jej z zasadami socjalizmu i wyświetlaniu dążności klas uprzywilejowanych, skierowanych ku utrwaleniu obecnego ustroju, opartego na zależności klasy robotniczej;
w podburzaniu robotników przeciw wszelkim formom wyzyskiwania i wszelkim rozporządzeniom, utrwalającym ucisk klasy robotniczej i poniżającym godność robotnika;
w organizowaniu i popieraniu bezroboć [w rozumieniu: strajków – przyp. redakcji Lewicowo.pl], zmów i zajść, wywołanych przez nadużycia ze strony kapitalistów i ich popleczników;
w organizowaniu tajnych związków robotniczych, gotowych do walki z obecnym ustrojem społecznym.
Wzywamy wszystkich robotników miejskich i wiejskich do wstępowania w nasze szeregi.
Wobec wzmagającego się coraz bardziej ucisku na fabrykach, zewsząd rozlegają się głosy wzywające nas do bezrobocia (zmowy), by tym sposobem zmusić fabrykantów do zaspokojenia słusznych naszych żądań. Zanim przystąpimy do tak ważnego kroku, porozumiejmy się przede wszystkim między sobą, by jednocześnie i solidarnie (jednozgodnie) wystąpić we wszystkich większych fabrykach warszawskich. Do bezrobocia obierzemy chwilę, w której najwięcej będzie pilnej pracy w fabrykach, kiedy nasze wystąpienie jak największe straty przyniesie fabrykantom; wtedy bowiem jak najskłonniejsi będą oni do ustępstw.
Rozważmy dobrze, czego na każdej fabryce żądać mamy; trzymajmy się ściśle i zgodnie przyjętych przez ogół żądań, nie dajmy się uwodzić złudnymi obietnicami, nie lękajmy się niczyich gróźb, a fabrykanci, widząc naszą jedność i stanowczość, ulec muszą.
Żądajmy przede wszystkim:
podwyższenia płacy,
wprowadzenia kas przezorności w tych fabrykach, gdzie ich nie ma,
zniesienia miejscowych nadużyć itp.
Podczas bezrobocia zachowujmy się z godnością, nie dopuszczajmy do gwałtów, które na naszą zawsze wypadają niekorzyść, unikajmy zajść z wojskiem, a nade wszystko trzymajmy się razem, nie odstępujmy sprawy ogólnej.
W jedności i solidarności nasza siła i najskuteczniejsza broń przeciw naszym wrogom!
Powyższe dokumenty przedrukowujemy za: Żanna Korman – „Kazimierz Puchewicz i »Solidarność«. (Próba charakterystyki i zarys dziejów)”, „Niepodległość” t. XIX, 1939. Na potrzeby Lewicowo.pl udostępnił i przygotował Piotr Grudka.
Partia Robotnicza „Solidarność” powstała w pierwszych miesiącach 1883 r. wskutek rozłamu w I Proletariacie. Podczas prac nad programem tego ostatniego ugrupowania, zarysowały się rozbieżności, w wyniku których wkrótce odeszła z Proletariatu grupa skupiona wokół Kazimierza Puchewicza (m.in. był przeciwny stosowaniu terroru w walce politycznej). Kilka miesięcy później powołali oni Partię Robotniczą „Solidarność”, która zrezygnowała z haseł politycznych, kładąc nacisk na ekonomiczne żądania robotników. Grupa istniała zaledwie kilka miesięcy, gdyż we wrześniu 1883 r. Puchewicz został aresztowany i osadzony w Cytadeli, skąd wyszedł po niespełna roku i wkrótce zmarł. PR „Solidarność” uznawana jest przez historyków za prekursorkę nurtu socjaldemokratycznego w Polsce.