Lewicowo.pl – Portal poświęcony polskiej lewicy demokratycznej, patriotycznej i niekomunistycznej

PPS w wyborach parlamentarnych 1922 r.

W roku ubiegłym minęło 30 lat od chwili założenia partii naszej na obczyźnie. 31 listopada 1892 r. powstała PPS zaboru rosyjskiego na konferencji kilkunastu osób w Paryżu, a od tego czasu w ciągu 26 lat walki nieprzerwanej, bohaterskiej i zwycięskiej wsławia się jako jedyna spadkobierczyni ideałów rewolucyjnych Polski historycznej, jako bojowniczka nowoczesnych zdobyczy demokratycznych, a zarazem jako niestrudzona szermierka socjalizmu. 8 grudnia 1918 r. w Warszawie, stolicy wyzwolonej Polski, następuje zjednoczenie organizacyjne PPS zaboru rosyjskiego, PPSD zaboru austriackiego i PPS zaboru pruskiego. Na zjeździe tym zamanifestowało się wielkie zwycięstwo programu i prac PPS, urzeczywistniło się naczelne hasło tego programu: niepodległość. Od czterech lat partia nasza walczy już w nowych warunkach, o nowe cele: o demokrację i socjalizm w ramach państwowości polskiej. O owocności naszych prac i wysiłków w ciągu tych czterech lat świadczą wybory do pierwszego Sejmu zwyczajnego z 5 listopada.

Ze względu na wybory do Sejmu i Senatu partia nasza nie mogła odbyć zjazdu dorocznego. Wybory pochłonęły istotnie prawie wszystek czas i energię. Tym niemniej partia brała wybitnie czynny udział w walkach politycznych poprzedzających okres wyborów. Mieliśmy dwukrotne przesilenia rządowe, podczas których endecja dążyła do obalenia Piłsudskiego i utworzenia prawicowego rządu. Dzięki energicznej postawie socjalistów w Sejmie, dzięki wciągnięciu mas robotniczych do walki przeciwko grożącej dyktaturze Korfantego w okresie drugiego przesilenia w lecie r. ub. – udało się uniknąć rządu endeckiego na czas wyborów i zupełnego sfałszowania ich wyniku. Oprócz tego towarzysze nasi w Sejmie stoczyli walną rozprawę z większością endecko-ludową o sprawiedliwą ordynację wyborczą, niestety bez powodzenia, gdyż znaleźli się w odosobnieniu. Tak samo nie można było przezwyciężyć instynktów paskarskich większości sejmowej, której Polska zawdzięcza szalejącą obecnie drożyznę. Udało się natomiast unicestwić próby skoślawienia i pogorszenia ustaw robotniczych (z wyjątkiem zamachu na 8-godzinny dzień pracy w handlu, który się udał zjednoczonym endekom i piastowcom).

PPS jak zawsze współdziałała z klasowymi związkami zawodowymi w ich walkach ekonomicznych i popierała robotniczy ruch spółdzielczy. Partyjne organizacje lokalne prowadziły wydatną działalność oświatową, a sekretariat centralny rozszerzał sieć organizacji partyjnych po całym kraju, zwłaszcza w okresie wyborczym, gdy towarzysze docierali do miejscowości, w których przedtem nigdy jeszcze nie rozlegało się słowo socjalistyczne.

Oto tabliczka wykazująca ilość głosów zdobytych przez PPS w wyborach do Sejmu ustawodawczego i do nowego Sejmu zwyczajnego, przy czym w cyfrach odnoszących się do ostatnich wyborów mogą być drobne niedokładności.

POWIATY (nr okręgu) oraz liczba głosów oddanych na PPS: a) przy wyborach do Sejmu Ustawodawczego w 1919 r.; b) przy wyborach w listopadzie 1922 r.

1. Warszawa: a) 42 971; b) 83 241

2. Warszawa powiat: Radzymin, Mińsk: a) 9897; b) 14 469

3. Siedlce, Sokołów, Węgrów: a) 1864; b) 7895

4. Ostrów, Wys.-Mazowieckie, Białowieża, Bielsk [1]: a) 193; b) 4048

5. Białystok, Sokółka, Wołkowysk [2]: a) – ; b) 2984

6. Grodno, Suwałki, Sejny, Augustów [3]: a) 1667; b) 2892

7. Łomża, Kolno, Ostrołęka, Szczuczyn : a) 1901; b) 7751

8. Ciechanów, Mława, Pułtusk, Przasnysz, Maków: a) 7541; b)16 153

9. Płock, Sierpc, Rypin, Płońsk: a) 14 770; b) 24 182

10. Włocławek, Nieszawa, Lipno: a) 7301; b) 20 626

11. Łowicz, Kutno, Gostynin, Sochaczew: a) 16 335; b) 23 837

12. Błonie, Grójec, Rawa, Skierniewice : a) 10 627; b) 27 257

13. Łódź miasto: a) 32 748; b) 19 296

14. Łódź pow., Łask, Sieradz: a) 13396; b) 15 396

15. Konin, Koło, Słupca, Łęczyca: a) 6708; b) 25 798

16. Kalisz, Turek, Wieluń: a) 6425; b) 19 113

17. Częstochowa, Radomsko: a) 9818; b) 18 066

18. Piotrków, Brzeziny: a) 11 414; b) 12 071

19. Radom, Końskie, Opoczno: a) 20 136; b) 20 506

20. Kielce, Jędrzejów, Włoszczowa: a) 5350; b) 14 164

21. Będzin: a) 35 708; b) 39 260

22. Sandomierz, Stopnica, Pińczów: a) 2717; b) 14 720

23.Iłża, Kozienice, Opatów: a) 14 452; b) 18 650

25. Biała Podlaska, Radzyń, Konstantynów, Włodawa [4]: a) – ; b) 7347

26. Lublin, Chełm, Lubartów: a) 25 498 ; b) 26 339

27. Zamość, Biłgoraj, Tomaszów: a) 10 140; b) 13 912

28. Krasnystaw, Hrubieszów, Janów: a) 3822; b)19 538

29. Tczew [5]: a) – ; b) 1885

30. Grudziądz [5]: a) – ; b) 1659

31. Toruń [5]: a) 3594; b) –

32. Bydgoszcz [5]: a) – ; b) 5789

33. Gniezno: a) 2268; b) 3142

34. Poznań miasto: a) 4290; b) 2893

35. Poznań powiat [6]: a) – ; b) 500

36. Szamotuły: a) 715; b)168

37. Ostrów – Krotoszyn : a) 1521; b) 673

38. Huta Królewska [Chorzów]: a) – ; b) 11 086

39. Katowice, Ruda: a) – ; b) 21 591

40. Cieszyn, Bielsk, Pszczyna, Rybnik: a) – ; b) 24 384

41. Kraków miasto: a) 19 308; b) 19 272

42. Kraków pow., Chrzanów, Oświęcim, Podgórze, Olkusz, Miechów: a) 54 526; b) 52 874

43. Wadowice, Biała, Myślenice, Żywiec, Nowy Targ, Spisz, Orawa: a) 29 930; b) 25 475

44. Nowy Sącz, Limanowa, Bochnia, Wieliczka: a) 24 936; b) 18 188

45. Tarnów, Pilzno, Brzesko, Dąbrowa, Grybów, Gorlice: a) 16 389; b) 12 126

46. Jasło, Ropczyce, Strzyżów, Mielec, Kolbuszowa, Tarnobrzeg [7]: a) 5699; b) 7582

47. Rzeszów, Jarosław, Przeworsk, Łańcut, Nisko: a) 16 626; b) 8223

48. Przemyśl, Dobromil, Sanok, Brzozów, Krosno: 17 154; b) 13 594

49. Sambor, Lisko, Rudki, Mościska, Gródek: a) – ; b) 5924

50. Lwów – miasto: a) – ; b) 13 756

51. Lwów – powiat: a) – ; b) 9669

52. Stryj: a) – ; b) 19 351

53. Stanisławów, Tłumacz, Kołomyja, Śniatyń, Peczeniżyn etc. : a) – ; b) 7593

54. Tarnopol: a) – ; b) 2896

55. Złoczów, Kamionka Strumiłowa, Brody, Brzeziny etc.: a) – ; b) 3600

56. Kowel, Lubomil, Włodz. Wołyński, Horochów: a) – ; b) 2486

57. Łuck, Równe: a) – ; b) 1442

58. Brześć, Kobryń, Prużany, Kosów, Drohiczyn, Kamień Koszyrski: a) – ; b) 20 746

59. Pińsk, Łuniniec, Sarny: a) – ; b) 52 901

60. Wilno: a) – ; b) 13 064

Ogółem lista PPS otrzymała 904 114 głosów wobec 504 092 głosów przy poprzednich wyborach, przy czym w okr. 24 (Łuków) lista PPS ze względów formalnych nie została przyjęta, a mimo to ściągnęła na siebie z górą 5 tysięcy głosów nie wliczonych do ogólnej sumy, tak samo nie dopuszczono listy naszej w Toruniu. Nie wystawiliśmy listy własnej w okr. 58 (Krzemieniec), 61 (Nowogródek), 62 (Lida) i 64 (Święciany).

Uzyskaliśmy zatem ok. 400 tysięcy nowych głosów. Wynik ten śmiało nazwać można dużym zwycięstwem partii naszej. Bo zważmy, że reakcja przystąpiła do wyborów zblokowana w „Chjenie” i rozporządzająca olbrzymimi funduszami (miliardami marek), liczną prasą, ciesząca się wyłącznym prawie poparciem kleru, agitująca w sposób ohydnie demagogiczny, operująca kłamstwem i oszczerstwem, spekulująca na najniższych instynktach ciemnych mas, ściągająca do urn wyborczych zahukane kobiety, chorych ze szpitala, ostatnią zakonnicę klasztorną itp. Z drugiej strony PPS wystawiona była na najnikczemniejsze ataki ze strony komunistów, którzy w wyborach do Sejmu Ustawodawczego udziału nie brali. Na wsi musiano zwalczać demagogię i bezideowość Piasta i Wyzwolenia. A mimo wszystko – pomijamy już drobniejsze ugrupowania konkurencyjne jak „inteligencję” z listy 10 lub NPR – partia nasza powiększyła liczbę głosów o 80%, a liczbę posłów o 7! A przecież „Chjena” więcej wydała na agitację wyborczą w jednym powiecie czy mieście niż PPS w całym kraju! Śmiało rzec można, że zwycięstwo nasze jest zwycięstwem idei socjalistycznej, zwycięstwem idei pepeesowej!

Najpiękniejszym wyrazem tego zwycięstwa jest wynik wyborów w Warszawie, gdzie ilość głosów naszych podwoiła się, gdzie wyuzdanie „chjeńsko”-komunistyczne największe święciło orgie. W ogóle byłe Królestwo Polskie spisało się najlepiej: wszędzie, z wyjątkiem okręgu łódzkiego, PPS wykazuje znaczny przyrost głosów. Klęska w Łodzi jest rezultatem niezdrowych miejscowych stosunków partyjnych, ale jest to lokalna rana na ciele partyjnym, która szybko zostanie zagojona i największy ośrodek robotniczy wkrótce znowu znajdzie się pod sztandarem PPS.

Nad wyraz pomyślnie wypadły też wybory na kresach wschodnich. Okręg wileński dał 1 mandat, brzeski 1, piński aż 3! Dowodzi to, jak wdzięczne pole ma PPS do przeorania na Wschodzie, gdzie za łby się drą nacjonalizmy, gdzie obszarnicy czują się jak w raju, a administracja polska jak w Rosji carskiej.

Względnie niepomyślne wypadły dla nas wybory w Małopolsce i w b. zaborze pruskim (z wyjątkiem Górnego Śląska), ale tu zawiniły braki organizacyjne, których naprawa będzie jednym z najpilniejszych zadań partii.

Wynik wyborów napawa nas otuchą na przyszłość. Idziemy do nowych walk pełni nadziei i zapału, z okrzykiem: Niech żyje PPS! Niech żyje socjalizm!

SENAT

woj. warszawskie: 67 267

białostockie: 7265

krakowskie: 66 820

kieleckie: 66 168

lwowskie: 34 411

lubelskie: 34 000

łódzkie: 63 134

poleskie: 33 597

śląskie: 29 895

stanisławowskie: 1507

wileńskie: 7014

Liczby powyższe są tymczasowe i niekompletne.

POSŁOWIE PPS W NOWYM SEJMIE

2. Rajmund Jaworowski (Warszawa)

3. Zofia Praussowa (Warszawa)

4. Kazimierz Dobrowolski (Warsz. pow. i Grodzisk)

5. Mieczysław Niedziałkowski (Płock)

6. Zygmunt Piotrowski (Włocławek)

7. Ludwik Śledziński (Łowicz)

8. Jan Kwapiński (Konin i Kraków pow.)

9. Zygmunt Gardecki (Kalisz)

10. Kazimierz Pużak (Częstochowa)

11. Tomasz Arciszewski (Zagłębie Dąbrowskie i Radom)

12. Jan Stańczyk (Zagłębie Dąbrowskie)

13. Władysław A. Pączek (Kozielice)

14. Marian Malinowski (Lublin)

15. Józef Niski (Krasnystaw)

16. Józef Biniszkiewicz (Katowice)

17. Tadeusz Reger (Cieszyn)

18. Emil Bobrowski (Kraków)

19. Ignacy Daszyński (Kraków pow.)

20. Zygmunt Żuławski (Kraków pow.)

21. Kazimierz Czapiński (Wadowice)

22. Zygmunt Marek (Nowy Sącz)

23. Herman Lieberman (Przemyśl)

24. Artur Hausner (Lwów)

25. Julian Smulikowski (Lwów pow.)

26. Jędrzej Moraczewski (Stryj)

27. Władysław Uziębło (Brześć)

28. Wieńczysław Badzian (Pińsk)

29. Stanisław Wolicki (Pińsk)

30. Józef Dzięgielewski (Pińsk)

31. Stanisław Pławski (Wilno)

Z listy państwowej oraz na miejsce towarzyszy posłów wybranych podwójnie czy to w okręgach, czy też z listy państwowej, weszli do Sejmu:

32. Feliks Perl, 33. Bronisław Ziemięcki, 35. Antoni Szczerbowski, 36. Franciszek Pudlarz, 37. Adam Pragier, 38. Adam Kuryłowicz, 39. Zygmunt Zaremba, 40. Jan Cupiał, 41. Józef Adamek.

SENATOROWIE PPS

2. Ksawery Prauss (Warszawa pow.)

3. Stefan Kopciński (Łódź)

4. Leon Misiołek (Kielce)

5. Jan Englisz (Kraków)

6. Stanisław Siedlecki (Brześć)

Z listy państwowej:

ZWIĄZEK PARLAMENTARNY POLSKICH SOCJALISTÓW

Do prezydium wybrano: przewodniczący – Barlicki, wiceprzewodniczący – Moraczewski i Posner, sekretarz – Piotrowski, zastępca sekretarza – Smulikowski, gospodarz i skarbnik – Pączek.

Do komisji parlamentarnej wybrani zostali oprócz członków prezydium: Czapiński, Daszyński, Diamand, Kopciński, Liberman, Niedziałkowski, Perl, Pużak, Żuławski.

Osobno ukonstytuowała się sekcja senacka z tow. Limanowskim jako przewodniczącym, Posnerem jako wiceprzewodniczącym i Kopcińskim jako sekretarzem.

WYBORY DO SEJMU ŚLĄSKIEGO

Do sejmu śląskiego należą towarzysze: Józef Biniszkiewicz, Józef Adamek, Klemens Borys, Antoni Czajor, Wiktor Rumpfeld, Józef Machej, Wojciech Mokry, Józef Wiechuła.

[1]: W pow. bielskim listy PPS nie było w 1919 r.

[2]: W 1919 r. w okręgu listy PPS nie było.

[3]: W pow. grodzieńskim wyborów do Sejmu Ustaw. nie było.

[4]: Wyborów do Sejmu Ustaw. nie było.

[5]: W r. 1921 we wszystkich trzech okręgach, które były wówczas podzielone na dwa, padło głosów 3594. Przy obecnych wyborach w Toruniu listy PPS nie było.

[6]: Liczba głosów w r. 1919 zaliczona została w okręgu ówczesnym Poznań miasto, powiat etc.

[7]: W pow. Mielec, Kolbuszowa, Tarnobrzeg w r. 1919 listy PPS nie było.

Kategorie:
• Dokumenty
• Historia lewicy
• Partie polityczne
• PPS
• Teksty