„Chłopski Znak”
„Chłopski Znak”: Polska Ludowa
[1943]
Szybkimi krokami zbliża się koniec wojny, a z nim walk o wyzwolenie i budowę Nowej Polski. Tak jak w roku 1918, tak i obecnie czuć powiew dziejowy, zwiastujący nam nową jutrzenkę wolności. Tak jak przed listopadem 1918 r., tak i obecnie obóz walki niepodległościowej, a w pierwszym rzędzie nasz ruch walczy o Polskę Ludową, o przyszłe zręby naszej państwowości, w ramach których podstawowa warstwa narodu – chłopi, będzie miała należyte warunki życia i rozwoju.
Nowa Polska Ludowa to równocześnie demokracja, ale demokracja wyleczona ze swych wad – demokracja usprawniona, zdolna do wciągnięcia do pracy nad organizowaniem nowego życia wszystkich żywych sił społecznych. Nowa Polska Ludowa to nie tylko zrównanie ludzi w obliczu prawa, to równocześnie zrównanie społeczno-gospodarcze, zniesienie krzywdy społecznej i wyzysku, to utworzenie takiego ustroju, w którym by każdy człowiek żył z pracy na własnym lub uspołecznionym warsztacie. Nowa Polska Ludowa to pogrzebanie upiorów szlachetczyzny i elitaryzmu, to równocześnie zagwarantowanie wolności człowiekowi, a nie wtłoczenie go przemocą w nowe formy ustrojowe poprzez terror i niewolę, jak to jest powszechnie praktykowane w ustrojach totalnych z Zachodu czy Wschodu.
Wychodząc z tych ogólnych założeń, Ruch Ludowy jest ruchem demokratycznym, gwarantującym człowiekowi wolność polityczną. Sama jednak wolność polityczna dla człowieka pogrążonego na dnie nędzy lub stale wyzyskiwanego, nie wystarcza. Dlatego żądamy przebudowy społeczno-gospodarczej w duchu sprawiedliwości społecznej. Ze stosunków ludzkich ma zniknąć niezapracowany zysk i wyzysk pracy najemnej. Samo posiadanie będzie ograniczone i podporządkowane dobru społecznemu. Każdy człowiek musi za swą pracę posiadać sprawiedliwy udział w dochodzie społecznym. Ziemia musi natychmiast być przeniesiona do rąk tych, którzy na niej osobiście pracują. Wielkie warsztaty przemysłowe muszą być uspołecznione. Wymiana dóbr będzie zorganizowana na zasadach spółdzielczych. Wykonanie tych reform podstawowych społeczno-gospodarczych wytworzy nowy klimat dla rozwoju demokratycznych stosunków międzyludzkich w polityce, kulturze, moralności i wychowaniu – wytworzy nową treść życia społecznego.
Tak więc program Ruchu Ludowego jest programem szeroko pojętym, programem wyrastającym poza naszą chłopską klasę, programem nie w imię interesu klasowego, lecz w imię dobra Polski, w imię przyjęcia na swe barki głównej odpowiedzialności za Polskę. Dlatego im bliżej rozstrzygającej chwili, tym silniej uderzają w nas wrogie siły i z prawa, i z lewa, tym silniej uderzają w Rząd chłopa Mikołajczyka i Ruch Ludowy, który jest ostoją dla Rządu Jedności Narodowej. Te destrukcyjne elementy nie wnoszą w zamian żadnej wartości twórczej poza warcholstwem i negacją wszystkiego, co polskie, co rodzime, co praworządne, co tchnie umiłowaniem naszej ziemi ojczystej, przepojonej krwią i potem chłopa polskiego. Przeto w oparciu o nasze praworządne Władze musimy Polskę ochronić od wstrząsów i walk wewnętrznych, dając oparcie takiemu rządowi, który przebudowę przeprowadzi szybko i gruntownie.
Musimy tak ugruntować demokrację, aby jej ani obalić, ani pomniejszyć nie mogła żadna siła. Historia Rządu Ludowego w Lublinie z dnia 7 listopada 1918 nie może się powtórzyć, historia pierwszego rządu Polski Niepodległej, który zagadnienie przebudowy społecznej i politycznej postawił szeroko, którego dekrety dały podstawy demokratycznym rządom z roku na rok pomniejszanym, aż wreszcie przez sanację obalonym. Pomni na to wszystko, musimy wzmóc swą czujność, musimy zdobyć się na wysiłek niezwykły, musimy jeszcze bardziej powiększyć swe karne szeregi, musimy natchnąć wiarą masy ludowe, że nie wróci Polska do systemu rządów elity, szlachetczyzny, pułkowników, lewiatanów, do panowania ucisku i terroru, głodu ziemi i nędzy, lecz pójdzie drogą wytkniętą przez ruch ludowy.
Powyższy artykuł pierwotnie ukazał się w konspiracyjnym piśmie „Chłopski Znak” nr 58, 15 listopada 1943 r. Był to lokalny dwutygodnik Stronnictwa Ludowego „Roch”, wydawany w Orchowcu, powiat Krasnystaw. Przedrukowujemy go za książką Kazimierz Przybysz (wybór i opracowanie) – „Ludowcy o społeczeństwie, państwie i demokracji 1939-1945. Wybór publicystyki konspiracyjnej”, Wyższa Szkoła Humanistyczna, Pułtusk 1999.